Inwoners en maatschappij
Moldavië is nog niet zo lang onafhankelijk. Van 1812 tot 1918 hoorde het bij Rusland, daarna tot 1945 bij Roemenië. Na de Tweede Wereldoorlog werd het land een onderdeel van de Sovjet-Unie. Na de val van de Sovjet-Unie in 1991 werd het land onafhankelijk, al kende het nog wel een tijd een communistisch regime.
Tegenwoordig is Moldavië een parlementaire republiek met zo’n 2,7 miljoen inwoners (2019). Daarvan woont ruim een half miljoen in hoofdstad Chisinau. Ongeveer driekwart van de bevolking bestaat uit Moldaviërs. Het overige kwart bestaat uit onder meer Roemenen, Bulgaren, Oekraïners en Russen. De officiële taal in Moldavië is Roemeens. Veel Moldaviërs zeggen Moldavisch te spreken, wat min of meer gelijk is aan het Roemeens. Ongeveer een miljoen Moldaviërs werken in het buitenland (Israël, Rusland, Europa). Samen met een dalend geboortecijfer zorgt dit ervoor dat Moldavië flink vergrijst.
In het oosten van Moldavië ligt de regio Transnistrië. Dit gebied heeft zichzelf onafhankelijk verklaard, maar die status is omstreden. De regio opereert onafhankelijk maar is door nog geen enkel land erkend. Het gebied heeft wel hechte banden met Rusland.
Economie
Moldavië is een van de armste landen in Europa. Landbouw en de voedselverwerkende industrie dragen voor een belangrijk deel bij aan de economie. Daarnaast komt ook veel geld binnen van Moldaviërs die in het buitenland werken en geld terugsturen naar familie.
De Moldavische economie kreeg in 2022 een flinke klap door de Russische invasie in Oekraïne. Volgens de Wereldbank kromp de economie dat jaar met 5,9%. De inflatie was 28,7%. De overheid keerde meer steun uit, maar huishoudens gaven minder uit en onzekerheid zorgde voor minder private investeringen.
Inflatie, onzekerheid rond energielevering en de oorlog in Oekraïne remmen de economie ook in 2023. De Wereldbank verwacht 1,8% economische groei. Tussen 2024 en 2028 voorspelt het IMF een jaarlijkse groei van 4 à 5%. Maar dit zal sterk afhangen van geopolitieke ontwikkelingen en van de Moldavische overheid. Die moet structurele problemen aanpakken zoals corruptie, politieke instabiliteit en afhankelijkheid in energielevering.
Handel Nederland - Moldavië
Handelsakkoord EU - Moldavië
De EU en Moldavië hebben sinds 2016 een handelsakkoord (DCFTA), met daarin onder andere afspraken over verlaging of afschaffing van invoerrechten. Wil u weten of uw product in aanmerking komt voor lagere invoerrechten? Raadpleeg dan de portal Access2Markets.
Meer weten?
- Kijk wat handelsakkoorden en handelsbelemmeringen voor uw handel kunnen betekenen.
- Lees meer over de relatie tussen de EU en Moldavië op de EU-website Delegation of the European Union to the Republic of Moldova.
Import en export
Voor Nederland staat Moldavië op nummer 108 wat betreft landen waar we goederen heen exporteren (cijfers 2022). In 2022 bedroeg de export van Nederlandse goederen naar Moldavië € 132,0 miljoen. Een exportwaarde die vergelijkbaar is met die van landen als Azerbeidzjan en Ethiopië.
Meer weten? De volgende bronnen bieden cijfers over import en export tussen Nederland en Slovenië:
- Centraal Bureau voor Statistiek (CBS)
- TradeMap van het International Trade Centre (ITC)
- Bekijk ook de Handelscijfers Moldavië - Nederland van juli 2023 hieronder voor een overzicht van de import- en exportcijfers.
Zakelijke kansen
Tuinbouw: kassen en zaden
De kweek van tomaten en komkommers in Moldavië is toe aan modernisering. Op dit moment produceren Moldavische kwekers niet genoeg voor de binnenlandse vraag, terwijl producten uit eigen land wel in trek zijn in Moldavië. De Nederlandse LNV-raad liet in kaart brengen welke verbeteringen mogelijk zijn in deze sector. Een technologische kas lijkt een goede optie.
Kansen voor Nederlandse bedrijven zijn het leveren van:
- hoogwaardige zaden;
- moderne kassen en bijbehorende technologie.
Meer weten? Download het rapport over deze kansen in de Moldavische regio Gagaoezië:
Projecten van de EBRD
De European Bank for Reconstruction and Development (EBRD) ondersteunt de ontwikkeling van de private sector in Moldavië. Bijvoorbeeld de landbouw en maakindustrie. Zo investeren zij in projecten en bevorderen publiek-private samenwerkingen.
Dit kan leiden tot kansen op het gebied van energie-efficiëntie, duurzame energie en infrastructuur. Zoek in de actuele aanbestedingen op de website van de EBRD naar concrete projecten voor Moldavië.
Opdrachten van andere organisaties
U kunt ook opdrachten uitvoeren in Moldavië voor andere internationale organisaties. Wilt u hier meer over weten? Ons Team Internationale Organisaties helpt u graag verder.
Vragen? Neem contact op
Wilt u weten of er binnen uw sector kansen liggen in Moldavië? Of zoekt u zakenpartners? Neem contact op met onze regio-adviseurs. Zij vertellen u graag meer over de sectoren. Ook kunnen zij u helpen om aan de wet- en regelgeving te voldoen.
Zakendoen in Moldavië
Houd er rekening mee dat er sancties gelden voor bepaalde personen in Moldavië. Lees meer over zakendoen in een land met sancties.
Informatie over investeren en starten
Consultancybureaus en overheden bieden vaak handige informatie over bijvoorbeeld bedrijfsregistratie, belastingen en ondernemingsvormen. Enkele voorbeelden zijn:
- Invest Moldova: Moldavische overheidswebsite met informatie over belastingen, sectoren en meer.
- Healy Consultants: Consultancybureau dat beknopte informatie biedt over ondernemingsvormen, belastingen en meer.
Hulp bij financiering nodig?
Wij helpen u graag uw financiering rond te krijgen:
- Lees meer over onze hulp bij financiering.
- Bekijk welke subsidies voor Moldavië er mogelijk zijn.
Internationaal maatschappelijk verantwoord ondernemen (IMVO)
Zakendoen in Moldavië biedt kansen, maar kent ook uitdagingen. Deze vragen om een goede voorbereiding. Zo moet u zich houden aan de geldende sancties. Let er ook op dat u op een maatschappelijk verantwoorde manier onderneemt in het buitenland.
De Nederlandse overheid verwacht dat u de risico's voor mens en milieu in uw eigen bedrijfsvoering en internationale waardeketen in kaart brengt, en dat u negatieve gevolgen voorkomt en aanpakt. Ook moet u hierover communiceren. Dit heet due diligence (gepaste zorgvuldigheid). Hierbij volgt u de OESO-richtlijnen voor multinationale ondernemingen over maatschappelijk verantwoord ondernemen.
Breng risico's in kaart
De volgende bronnen geven een indruk van de IMVO-risico's in Moldavië. Het is belangrijk dat u de risico's ook verder onderzoekt, voordat u in dit land zakendoet. En dat u op de hoogte blijft van de lokale situatie en ontwikkelingen.
- MVO Risico Checker (MVO Nederland)
- Corruption Perceptions Index (Transparency International)
- Human Development Index (Verenigde Naties)
- Status van conflicten (Crisis Group)
- ThinkHazard (Wereldbank)
- Reisadvies (Ministerie van Buitenlandse Zaken)
Meer weten of hulp nodig?
- RVO biedt ondernemers informatie over internationaal maatschappelijk verantwoord ondernemen. De Nederlandse ambassade ondersteunt u met informatie en contacten.
- Het IMVO-steunpunt helpt u op weg met advies en informatie om maatschappelijk verantwoord ondernemen en due diligence toe te passen.
Exportregels
Access2Markets
De online portal Access2Markets van de Europese Commissie bevat de belangrijkste exportregels en praktische tips voor Moldavië. Heeft u niet eerder met Access2Markets gewerkt? Lees dan eerst ons stappenplan voor Access2Markets.
Documenten en procedures
De volgende bronnen bieden ook informatie over exportregels:
- De KVK heeft meer informatie over exportdocumenten.
- De Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit (NVWA) geeft informatie over exportprocedures bij dierlijke producten en plantaardige producten.
- De Douane van Moldavië biedt informatie over exportregels.
Tijdelijke invoer
Moldavië is ondertekenaar van de ATA-conventie. U kunt dus bij tijdelijke invoer in de meeste gevallen een ATA-carnet gebruiken. Bekijk op deze lijst (pdf) van de KVK wanneer u zo'n carnet mag gebruiken in Moldavië.
Export strategische goederen
Op Rijksoverheid.nl vindt u meer informatie over de export van militaire en dual-use goederen (goederen die ook militair gebruikt kunnen worden).
Hulp van de ambassade
De ambassade in Chișinău staat klaar om u te helpen bij al uw ondernemersvragen. De medewerkers ter plekke kennen de lokale markt, signaleren kansen en geven praktische tips. Bovendien kunnen zij deuren openen die voor anderen gesloten blijven.
Lijkt de plaatselijke overheid niet mee te willen werken of zijn er andere drempels? Vaak kent de ambassade de mensen die deze obstakels weg kunnen nemen. Bij zakelijke conflicten kunnen de medewerkers van de ambassade u in contact brengen met juristen en fiscalisten. Bekijk de contactinformatie van de ambassade op de Engelstalige website Netherlands and You. Op de websiteNederland Wereldwijd vindt u het reisadvies voor Moldavië.
Meer weten?
- Kijk bij World Integrated Trade Solution (een initiatief van de Wereldbank en UNCTAD) voor statistieken over Moldavië.
- Bekijk onze factsheet over Moldavië voor gegevens zoals het bruto nationaal product en economische groei.
